Grammar
Japanese
thanks to our studies.
Odcienie czerwieni w języku japońskim
Czy Wy również rozróżniacie tylko kilka kolorów: niebieski, czerwony, żółty, zielony itp.? Zapewne obiły Wam się o uszy dziwne nazwy odcieni. Dzisiaj zajmiemy się kolorem czerwonym 😉
赤 (czyt. aka, seki, shaku) – czerwień opisywana przez ten znak to czerwień w znaczeniu ogólnym:
赤い(czyt. akai) – czerwony
赤らむ (czyt. akaramu) – zaczerwienić się, poczerwienieć, zarumienić się
赤毛(czyt. akage) – rude włosy
赤字(czyt. akaji) – dług, deficyt
赤信号(czyt. akashingō) – czerwone światło (na skrzyżowaniu)
赤ちゃん(czyt. akachan) – niemowlę
赤血球 (czyt. sekkekyū) – czerwona krwinka
赤道(czyt. sekidō ) – równik
赤面(czyt. sekimen) – rumieniec; wstyd, zakłopotanie
真っ赤(czyt. makka) – głęboka czerwień
紅 (czyt. kurenai, beni, kō, ku) – to czerwień w odcieniach nasyconych:
口紅 (czyt. kuchibeni) – szminka
頬紅 (czyt. hōbeni) – róż do policzków
紅茶(czyt. kocha) – czarna herbata
紅海(czyt. kōkai) – Morze Czerwone
紅白(czyt. kōhaku) – czerwony i biały (barwy przynoszące szczęście)
朱 (czyt. shu) – cynober
朱漆(czyt. shūrushi) – czerwona laka
朱印(czyt. shuin) – czerwony stempel
朱塗りの(czyt. shunurino) – pomalowany na czerwono
レッド (czyt. reddo) – czerwień (słowo zaczerpnięte z angielskiego):
レッドカーペット (czyt. reddokaapetto) – czerwony dywan
レッドカレー(czyt. reddo karee) – czerwone curry
レッドキャベツ (czyt. reddo kyabetsu) – czerwona kapusta
レッドブル(czyt. reddo buru) – Red Bull (napój)
レッドミート(czyt. reddo miito) – czerwone mięso
autor: Sandra Jaworska – lektorka języka japońskiego
Sufiksy honoryfikatywne
W języku japońskim tytuły grzecznościowe występują w formie przyrostków (sufiksów honoryfikatywnych), które mogą być dołączane do nazwisk, imion lub też tytułów zawodowych. Najbardziej znane (także poza Japonią) to -san, który odpowiada np. naszemu polskiemu Pan/Pani. Inne popularny przyrostki to sama, sensei, kun i chan. Poniżej znajduję się dokładny opis owych przyrostków:
–San (jap.さん) – najpopularniejszy tytuł grzecznościowy, dodawany do nazwisk i imion niezależnie od płci. Tłumaczony jako Pan/Pani. Przyrostek ten często dołączany jest także to zawodów, np. nikuya-san (gdzie nikuya oznacza rzeźnik). Zabieg ten powoduje, że kiedy mówimy nikuyasan, mamy na myśli rzeźnika, jako osobę sprzedającą mięso, a nie miejsce, w którym się to odbywa. Można także -san dołączać do nazw firm i korporacji. Jako ciekawostkę można dodać, że w zachodniej Japonii (Kansai), w okolicach Kioto zamiast -san używa się przyrostka -han, które oznacza to samo.
-Sama( jap. 様) przyrostek ten jest oficjalną wersją przyrostka -san. Głównie używany do osób o dużo wyższym statusie społecznym. Pokazuje bardzo duży szacunek. Ponadto japońscy chrześcijanie w modlitwach Boga nazywają kami-sama (kami-bóg).
-Sensei (jap.先生) przyrostek używany w odniesieniu do nauczycieli, lekarzy, prawników, polityków i innych autorytetów. Mówiąc -sensei pokazujemy swój szacunek i respekt wobec drugiej osoby.
-Kun (jap. 君) jest to nieformalny tytuł używany głównie w stosunku do mężczyzn, o niższym statusie. Zwrot ten może być też używany przez mężczyzn w stosunku to kobiet o niższym statusie np. w pracy. Czasami używa się go także w stosunku do zwierząt domowych rodzaju męskiego.
-Chan (jap.ちゃん) jest to zdrobniały przyrostek (nieformalna wersja -san). Głównie używa się go w stosunku do dzieci, kobiet, zwierząt, bliskich przyjaciół lub też kochanków.
-Senpai (jap. 先輩) przyrostek używany głównie do starszych kolegów, uczniów wyższych klas. Czasami nowi pracownicy na swoich starszych współpracowników (starszych stażem, niekoniecznie wiekiem) także mówią senpai.
-Kōhai (jap. 後輩) jest przeciwieństwem -senpaia, tak więc używany jest w odniesieniu do osób o niższej pozycji. Nie używa się tego bezpośrednio w rozmowach, wtedy grzeczniej jest powiedzieć imię i dodać -kun.
-Shi (jap. 氏) jest to tytuł w oficjalnych pismach i przemówieniach. Popularny termin w języku gazetowym. Preferowany głównie w oficjalnych dokumentach i publikacjach akademickich.
-Ue (jap.上) jest to przyrostek praktycznie nie używany w obecnych czasach, jednak czasami można znaleźć zapisku z użyciem np. chichi-ue (szanowny ojciec). Przyrostek ten pokazuje wysoki poziom szacunku względem drugiej osoby.
Zamiast opisanych powyżej tytułów, popularne jest także dodawanie nazw zawodów do nazwisk, co także jest grzeczne. Oczywiście można także używać takich zwrotów jak szef, prezes firmy, kierownik itd. Odnośnie tytułów warto także wspomnieć, że istnieją także takie, których przeciętny Japończyk nie zainteresowany daną dzieciną, niekoniecznie musi je znać czy rozumieć, np. w sporcie.
Zwierzęta
猫 (neko) kot
犬 (inu) pies
兎(usagi) zając/królik
ハムスター(hamusutaa) Chomik
モルモット(morumotto) – świnka morska
鼠 (nezumi) -mysz/szczur
チンチラ (chinchira) -szynszyla
亀(kame) -żółw
蛇 (hebi) – wąż
鳥 (tori) – ptak
オウム(ōmu) – papuga
鶏 (niwatori) – kura
雄鶏 (ondori) – kogut
馬 (uma) – koń
牛 (ushi)- krowa
豚 (buta) – świnia
山羊 (yagi) – koza
羊 (hitsuji) – owca
兎馬(usagiuma) – osioł
象 (zō) – słoń
キリン(kirin) – żyrafa
縞馬 (shimauma) – zebra
虎 (tora) – tygrys
ライオン (raion) – lew
サイ(sai) – nosorożec
河馬 (kaba) – hipopotam
カニ (kani) – krab
ワニ (wani) – krokodyl
猿 (saru) – małpa
ゴリラ(gorira) – goryl
コアラ(koara) – koala
パンダ (panda) – panda
熊 (kuma) – niedźwiedź
魚 (sakana)- ryba
Zawody
(shokugyō) – zawód
(kyōshi) – nauczyciel
(isha) – lekarz
(kenkyūsha) – naukowiec
(keisatsukan) – policjant
(shōbōshi) – strażak
(kyūkyūkyūmeishi) – ratownik medyczny
(gaikōkan) – dyplomata
(seijika) – polityk
(gaka) – malarz
(sakka) – pisarz
(ongakuka) – muzyk
(kenchikuka) – rzeźbiarz
エンジニア (enjinia) – inżynier
デザイナー (dezainaa) – projektant
ジャーナリスト (jaanarisuto) – dziennikarz
(kashu) – piosenkarz
(haiyū) – aktor
(seiyū) – japoński aktor głosowy (podkładanie głosów)
(untenshu) – kierowca
Słówka noworoczne
Już za chwilę koniec roku, czyli czas na słówka związane z tym okresem 😊
お正月 (oshōgatsu) – Nowy Rok
大晦日 (ōmisoka) – Sylwester
元日 (ganjitsu) – 1 stycznia
忘年会 (bōnenkai) – impreza na zakończenie roku
花火 (hanabi) – fajerwerki
初日の出 (hatsuhinode) – pierwszy wschód słońca w nowym roku
初夢 (hatsuyume) – pierwszy sen w nowym roku
初詣 (hatsumōde) – pierwsza wizyta w świątyni w nowym roku
除夜の鐘 (jōya no kane) – 108 uderzeń w dzwon w świątyni buddyjskiej o północy
重箱 (jūbako) – pojemnik na noworoczne przekąski
門松 (kadomatsu) – ozdoba noworoczna stawiana przed domem
しめ飾り (shimekazari) – ozdoba noworoczna wieszana przed domem
かるた (karuta) – noworoczna gra w karty
羽根つき (hanetsuki) – noworoczna gra w coś pomiędzy pin-pongiem a badmintonem
凧あげ (takoage) – puszczanie latawcy
年賀状 (nengajō) – kartka noworoczna
福袋 (fukubukuro) – torba niespodzianka (np. ze sprzętem lub ubraniami)
お年玉 (otoshidama) – prezent noworoczny dla dzieci w postaci pieniędzy
お年玉袋 (otoshidamabukuro) – koperta na prezent noworoczny
大掃除 (ōsōji) – wielkie sprzątanie
鏡餅 (kagamimochi) – noworoczna ofiara dla bóstw, składająca się z dwóch ciasteczek mochi i gorzkiej pomarańczy
七草粥 (nanakusagayu) – kleik ryżowy z 7 ziołami, zjadany 7 stycznia, aby zapewnić sobie zdrowie
年越しそば (toshikoshisoba) – noworoczna potrawa z makaronem gryczanym
おせち料理 (osechiryōri) – potrawy noworoczne
おぞに (ozobni) – noworoczna zupa z mochi