JapońskiNajpopularniejsze dania kuchni japońskiej

Sashimi (jap. 刺身) – japoński rodzaj serwowania surowego mięsa ryb, owoców morza oraz wołowiny, który polega na krojeniu mięsa w kostkę lub plastry i podawaniu go z dodatkiem przypraw (wasabi, sos sojowy, ponzu). Bardzo często żywe ryby są zabijane na oczach klienta, który wówczas ma pewność, że ryba jest świeża. W Polsce najczęściej spotykanym sashimi jest kawałek ryby ułożony na ryżu i takie coś również można spotkać w Japonii, jednakże bardziej popularne jest samo mięso.

Onigiri (jap. お握り– ryżowe kanapki o trójkątnym lub owalnym kształcie. Może je kupić w Japonii praktycznie wszędzie i cieszą się dużą popularnością. Często Japończycy zajadają się nimi na drugie śniadanie. Wersji smakowych jest nieskończenie wiele, ograniczyć nas może jedynie wyobraźnia. Jednakże, te najpopularniejsze są z dodatkiem łososia, tuńczyka lub piklowaną śliwką. Można je spotkać w wersji „gołej” lub z dodatkiem wodorostów nori.

Ramen (jap. ラーメン) – zupa której podstawą jest bulion i makaron, a do tego mnóstwo najróżniejszych dodatków: mięso, jajka, daikon (biała rzodkiew), kapusta, pędy bambusa, kukurydza, cebula, wodorosty, sezam itd. Nie ma jednego przepisu na bulion – jedni robią bardziej przejrzysty, inni z kolei bardzo gęsty, przypominający wręcz sos. Ramen może być łagodny lub ostry, mniej lub bardziej słony, z mięsem lub wegetariański czy też wegański. Danie to jest traktowane jako fast food i Japończycy bardzo chętnie je jedzą po pracy lub szkole. Można także zakupić gotowy ramen w kubeczku, do którego potrzebujemy tylko wrzątku (porównywalny do naszych „zupek chińskich” 😉). Wyróżniamy 4 rodzaje ramenu:

-shio ramen – podobny do chińskich zup, gdzie podstawą jest lekki wywar przyrządzany na bazie mięsa kurzego. Podawany jest z drobiowymi pulpetami, kapustą pekińską, cebulą lub szczypiorkiem, porem i pędami bambusa.

-tonkotsu ramen – gotowany na wieprzowych kościach, więc jest to bardzo tłusta zupa. Podawany z wieprzowiną i niewielką ilością warzyw oraz sezamem.

-shōyu ramen – zupa przyrządzana z kurczaka, wieprzowiny lub wołowiny, doprawiana sosem sojowym, co nadaje jej ciemny kolor. Podawana z jajkami gotowanymi na twardo, szczypiorkiem, wodorostami i pędami bambusa. Często jest dość ostra, przez dodanie pieprzu syczuańskiego.

-miso ramen – zupa pochodząca z Hokkaidō, przyrządzana na bazie mięsa z kurczaka i ryb z dodatkiem pasty miso (pasta z sfermentowanej fasoli). Podawana z cebulą, kapustą pekińską, kiełkami sojowymi, sezamem i czosnkiem.

Tenpura (jap. 天婦羅) – smażone na głębokim oleju kawałki warzyw, ryb i owoców morza. Poszczególne składniki moczone są w panierce z mąki, wody, sody i jajek, a następnie smażone na złoty kolor. Można zajadać się tym daniem w takiej wersji lub z dodatkiem ryżu, świeżych warzyw, sosu sojowego, imbiru itd. Co ciekawe, danie to pochodzi z Portugalii.

Bentō (jap. 弁当) – pudełkowe jedzenie pochodzące z V wieku. Powstało, kiedy mężczyźni wyruszali na polowania i zabierali ze sobą zapakowany ryż. Z czasem do pudełek zaczęto dodawać co raz więcej składników i w dzisiejszych czasach można powiedzieć, że bentō stało się małym arcydziełem. Znajdziemy w nim ryż, mięso, owoce morza, warzywa i pikle. Japończycy przygotowują je wcześnie rano, przed pracą lub szkołą. Niektóre elementy można przygotować dzień wcześniej. Inni wybierają też opcje najłatwiejszą, czyli kupują gotowe pudełko w sklepie.

Okonomiyaki (jap. お好み焼き) – japoński omlet z dodatkami (dosłownie znaczy „smaż, co lubisz”). Najczęściej można je spotkać na malutkich stoiskach np. przy świątyniach. Kucharz przygotowuje je na naszych oczach ze świeżych składników. W omlecie może znaleźć się wszystko. Japończycy bardzo lubią polewać je różnymi sosami i posypywać płatkami bonito (wędzony i suszony tuńczyk).

Takoyaki (jap. たこ焼き) – kulki z ciasta z dodatkiem mięsa ośmiornicy, nadziewane na patyczki i sprzedawane głównie na fast food’owych stoiskach, np. podczas festiwali.

Yakitori (jap. 焼き鳥) – potrawa z kilkusetletnią tradycją. Jest to grillowany szaszłyk drobiowy z dodatkiem sosu sojowego, cukru i sake.

Gyōza (jap. 餃子) – delikatne pierożki z aromatycznym nadzieniem, lekko podsmażane. Często podawane są jako przystawka w barach z ramenem. Można spotkać pierożki z mięsem, ale również i z samymi warzywami.

Tamagoyaki (jap. 卵焼き) – japoński omlet przygotowywany na specjalnej, kwadratowej patelni. Dodawany do wielu potraw lub jedzony w czystej postaci na śniadanie.

Udon (jap. 饂飩) – gruby, miękki makaron z mąki pszennej podawany często w bulionie z dodatkiem tenpury. Jest też wersja smażona z dodatkami mięsnymi i warzywnymi. Bardzo popularny jest kakeudon podawany z bulionem i krewetkami.

Soba (jap.蕎麦) – również makaron, tyle że gryczany, o pięknym ciemnym kolorze. Stanowi podstawę wielu japońskich potraw. Może być podawany z bulioniem lub smażony, tak jak udon. Często zjadany z cienkimi kawałkami smażonego tōfu.

Kiritanpo (jap. きりたんぽ) – ryżowe szaszłyki pieczone nad ogniem, podawane z sosem lub jako dodatek do zupy. Istnieją dwie historie mówiące o tym, jak powstało to danie. Jedni uważają, że wymyślili je drwale podczas pracy w lesie, a inni są zdania, że kiritanpo to dzieło matagi, czyli myśliwych polujących na niedźwiedzie. Tak czy inaczej, potrawa ta powstała w trudnych, leśnych warunkach.

Fugu (jap. 河豚) – bardzo kontrowersyjny rarytas. Jest to ryba, która zawiera w wątrobie, jajnikach i na skórze bardzo toksyczne substancje. Zjedzenie tychże substancji paraliżuje układ oddechowy, co prowadzi do śmierci. Jest 1200 razy bardziej toksyczna niż cyjanek. Przygotowywana jest na oczach klienta, przez wykwalifikowanego kucharza, który musi idealnie oczyścić rybę. Ci, którzy się odważyli na to danie, opowiadają o niesamowitych doznaniach smakowych, spowodowanych lekkim paraliżem ust.

Suszone ryby i owoce morza (jap. 干物, czyt. himono) – bardzo popularny przysmak, często podawany w formie przekąski. No bo kto by nie chciał wieczorem usiąść przed telewizorem, zrelaksować się i zajadać np. suszonymi kalmarami 😉

Wołowina wagyu (jap. 和牛) – podobno najlepsza wołowina na świecie, pochodząca od krów hodowanych w mieście Kōbe. Można tam zjeść np. steka z dodatkami ryżu i warzyw. Nie jest to tania potrawa, ponieważ kilogram mięsa kosztuje około 1000 zł. Skąd ta cena? Ze względu na specyficzny chów, w którym zwierzęta karmione są jedynie ekologiczną i certyfikowaną paszą. Ponadto, hodowcy każdego dnia biorą do ust sake i wypluwają je na krowę, rozpylając po całej powierzchni skóry. Następnie masują zwierzę, wcierając sake. Jeżeli to Was zdziwiło, to co powiecie na to, że krowy pojone są piwem, które sprawia, że tłuszcz rozprowadza się równomiernie w tkance mięśniowej. Do tego puszczana jest muzyka klasyczna, która ma je zrelaksować. Podobno te zabiegi są kluczem do sukcesu stworzenia idealnego mięsa.

Nattō (jap. 納豆) – potrawa przygotowywana ze sfermentowanych ziaren soi. Popularna od ponad 1000 lat. Ma charakterystyczny zapach i bardzo ciągnącą się i kleistą konsystencję. Mówi się, że albo się ją kocha albo nienawidzi.

Miso (jap. 味噌) – gęsta pasta produkowana ze sfermentowanej fasoli z dodatkiem ryżu, soli i drożdży. Używana jest w wielu daniach, np. w zupie miso shiru, której podstawą oprócz pasty jest bulion dashi (zrobiony z bonito i wodorostów). Podawana jest z kawałkami tōfu, wodorostami i grzybami. Co ciekawe, miso zjada się na śniadanie i większość Japończyków nie wyobraża sobie rozpoczęcia dnia bez niej, tak jak sporo osób nie wyobraża sobie rozpoczęcia dnia bez świeżej kawy.

Mochi (jap. 餅) – kluski, które robi się z klejącego ryżu. W Japonii istnieje nawet tradycyjna ceremonia tworzenia mochi, która nazywa się mochitsuki. Wówczas można na żywo oglądać jak tworzone jest ciasto ryżowe – w wielkim drewnianym lub kamiennym moździerzu przy pomocy specjalnego drewnianego ubijaka. Nadziewane są przeróżnymi pastami, a te najbardziej popularne podawane są z pastą z czerwonej fasoli. Są dość gumowe, porównywalne do żelek. Można je znaleźć w noworocznej zupie ozoni. Osoby starsze i dzieci powinny unikać mochi, ponieważ ze względu na klejącą konsystencję, można się nimi zadławić. Istnieje pewna odmiana mochi, która ma zupełnie inną konsystencję. Jest to kagami mochi, które Japończycy robią z okazji Nowego Roku. To, co je charakteryzuje, to dwa piętra, niezwykła twardość i daidai (odmiana gorzkiej pomarańczy) na górze. Zadaniem kagami mochi jest przyniesienie pomyślności w Nowym Roku. W drugą sobotę stycznia (lub niedzielę) jest zjadane. Co ciekawe, według japońskich wierzeń na księżycu mieszka królik, który ubija ryżowe ciasteczka.

Dorayaki (jap. どら焼き) – placuszki przypominające pancake’s, przekładane pastą z czerwonej fasoli. Po japońsku „dora” oznacza „gong”. Podobno pierwsze dorayaki powstały, kiedy pewien samuraj opuścił dom rolnika, zapominając o swoim gongu. Wówczas ów rolnik wykorzystał go do smażenia naleśników, które dziś właśnie kształtem ów gong przypominają.

Taiyaki (jap. たい焼き) – ciastko w kształcie ryby, podawane na ciepło. W środku znajduje się farsz np. z fasoli, sera, czekolady itp.

Dango (jap. 団子) – kluski podobne do mochi, nadziewane na patyczki i podawane z sosem sojowym z dodatkiem cukru. Bardzo często są barwione na różne kolory. Istnieje przysłowie związane z tym daniem – „Hana yori dango”, co dosłownie znaczy „dango lepsze niż kwiat” i oznacza że np. wnętrze człowieka jest ważniejsze niż jego wygląd.

Popin cookin (jap. ポッピンクッキン) – zestawy różnych dań do samodzielnego przygotowania. Są to najczęściej słodkości w kształcie np. pizzy, hamburgerów, frytek, sushi itd. Cieszą się ogromną popularnością nie tylko w Japonii. Obecnie można je kupić nawet w polskich sklepach.

Anko (jap. 餡子) – słodka pasta z czerwonej fasoli azuki i cukru. Używana do produkcji różnych japońskich deserów.

Maccha (jap. 抹茶) – zielona herbata, którą można pić przez cały dzień lub dodawać do najróżniejszych deserów, np. ciast, ciasteczek, lodów, cukierków itd.  W Japonii istnieje ceremonia parzenia i picia herbaty. Rytuał zaparzania trwa około godziny i towarzyszy mu podniosły charakter. Zielona herbata dotarła do Japonii około 700 roku, a następnie zaczęto uprawiać ją w kraju. Tradycyjnie ceremonia odbywa się w specjalnym pawilonie w ogrodzie, co ma tworzyć spokojną atmosferę i symbolizować oderwanie się od świata zewnętrznego i spraw codziennych. Gospodarz wita ukłonem gości, następnie spacerują po ogrodzie podziwiając rośliny i kamienne kompozycje. Przed wejściem do pawilonu wszyscy zatrzymują się przy specjalnym źródełku, w którym myją ręce i płuczą usta. To symbolizuje oczyszczenie ciała i ducha. W pomieszczeniu, na ścianach wiszą obrazy z kaligrafią, a na podłodze zrobionej z tatami stoją kwiaty. Wszyscy dziękują gospodarzowi za zaproszenie i siadają na podłodze. Przed ceremonią poruszane są tematy jedynie związane z ceremonią, ponieważ inne byłyby nietaktem. Gospodarz gotuje wodę, a do miseczki wsypuję herbatę za pomocą bambusowej łyżki. Zalewa ją wodą i roztrzepuje specjalnym bambusowym pędzelkiem. Następnie podaje gościom. Miseczkę z herbatą powinno się wziąć do prawej ręki, podeprzeć lewą i przekręcić ją o 90 stopni. Herbatę należy pić powoli i zostawić ostatni mały łyk, to oczyszczenia czarki. Można prosić o dokładkę. Kiedy już skończy się picie, należy delikatnie przetrzeć miejsce do którego przykładało się usta, odłożyć czarkę na podłogę i ukłonić się. Jeżeli inni uczestnicy nadal piją, należy pozostać w ciszy i skupieniu, aż cała ceremonia się zakończy.

Sake (jap. 酒) – w kuchni japońskiej nie może zabraknąć sake. Dla nas jest to wino ryżowe, ale dla Japończyków pod pojęciem sake kryje się po prostu „alkohol”. Natomiast wino ryżowe to nihonshu.

Autor: Sandra Jaworska