JapońskiNowy Rok w Japonii – お正月

Jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że Nowy Rok w Polsce wita się raczej hucznie.
W naszej kulturze wiele osób ostatniego dnia w roku wybiera się na imprezę, bal sylwestrowy itp. Niektórzy witają nowy rok w domu w gronie przyjaciół, czy rodziny. Ogólnie rzecz biorąc, raczej jest głośno i wesoło. Natomiast w Japonii jest to o wiele spokojniejszy dzień. Większość osób spędza go w domu przed telewizorem lub idzie do świątyni Jest jednak kilka rzeczy bez których w tym czasie Japończycy obyć się nie mogą:

Ōsōji (jap. 大掃除) – wielkie sprzątanie

Ostatnie dni w roku, to czas w którym należy dokładnie wszystko posprzątać. Nie chodzi tu tylko o porządkowanie i domykanie różnych spraw, ale o sprzątanie całego domu. Japończycy są w tym bardzo dokładni, tak więc test białej rękawiczki zdaliby w 100%

 

Nengajō (jap. 年賀状) – kartki noworoczne

Kartki z życzeniami noworocznymi wysyłane są do rodziny i przyjaciół, znajomych z pracy itd. Najczęściej motywem przewodnim jest zwierzę, które danym rokiem się będzie opiekować. Związane jest to z chińskim kalendarzem i np. rok 2019 jest rokiem świni (dzika).

 

Hatsumōde (jap. 初詣) – pierwsza wizyta w świątyni

1 stycznia Japończycy odwiedzającą świątynie i modlą się za pomyślność w Nowym Roku. Zabierają ze sobą lalki Daruma oraz wyciągają specjalny losy z wróżbą.

Daruma (jap. 達磨) – lalka

Jest to pękata lalka, którą można kupić w wielu kolorach i rozmiarach. Lalki czerwone symbolizują odwagę, białe czystość umysłu, żółte i złote bezpieczeństwo i bogactwo, czarne natomiast chronią przed złymi duchami itd. Wierzy się, że pomagają one ludziom przezwyciężyć trudności losu i pomagają w realizacji planów i marzeń. Tradycyjnie nie mają one namalowanych oczu. Trzeba najpierw pomyśleć życzenie, a następnie namalować lewe oko. Kiedy życzenie się spełni, można domalować prawe oko. Kiedy oba są namalowane lalkę zabiera się do świątyni po to, aby ją spalić. W innym wypadku mogłaby przynieść nieszczęście na właściciela.

Joya no kane (jap. 除夜の鐘) – bicie dzwonów

O północy zamiast słuchać muzyki, czy dźwięków petard, Japończycy mogą posłuchać 108 uderzeń świątynnego dzwonu. Jest to jedna z najważniejszych tradycji noworocznych.

 

Hatsuhinode (jap. 初日の出) – pierwszy wschód słońca w Nowym Roku.

Japończycy często wybierają się na oglądanie wschodu słońca, po którym zjadają śniadanie złożone ze specjalnej zupy ozoni, a także potraw z ikry śledzia lub czerwonej słodkiej fasoli.

 

Noworoczne ozdoby:

Kadomatsu (jap. 門松)

Specjalna ozdoba składająca się głównie z ostro przyciętych bambusów związanych słomą
i przystrojonych gałązkami sosny. Ustawia się ją po obu stronach wejścia do domu, dzięki czemu zjawią się w domu bóstwa przynoszące dobrobyt i urodzaj.

Shimekazari (jap. しめ飾り)

Wisząca kompozycja zrobiona ze słomy ryżowej i poskręcanego papieru. Tak jak kadomatsu dobre bóstwa i duchy przyciąga, tak shimekazari odgania wszystko co złe.

 

Noworoczne potrawy:

Toshikoshi soba (jap. 年越しそば)

Gryczany makaron, który zjada się tuż przed końcem starego roku. Symbolizuje początek czegoś nowego.

Kagamimochi (jap. 鏡餅)

Ciasto ryżowe udekorowane owocem daidai, czyli gorzką odmianą pomarańczy (owoce te również często towarzyszą Japończykom podczas noworocznej kąpieli). Ciasta układa się w mieszkaniu w linii północ-południe, aby odpędzić złe duchy. W styczniu, w drugą sobotę lub niedzielę zjada się je, co jest bardzo ważnym wydarzeniem. Co ciekawe, kagamimochi bardzo twardnieje i zjedzenie go jest niełatwym zadaniem. Wtedy z pomocą przychodzi młotek, którym się je kruszy. W żadnym wypadku nie można go kroić nożem,
bo to pozbawiło by człowieka szczęścia.

Osechiryōri (jap. おせち料理)

Przepiękne zestawy noworocznych potraw, które różnią się w zależności od regionu czy też upodobań każdej rodziny. Przygotowywane są kilka dni wcześniej. Najczęściej znajdują się w nich: omlet, słodkie nasiona soi, rybne ciasteczka w kolorze różowym (symbolizują pierwszy wschód słońca w Nowym Roku), glony, suszone sardynki, kalmary, gotowane grzyby, pasta ze słodkich ziemniaków, pasta ze słodkich kasztanów itd. Wszystko to przynosi szczęście, bogactwo itp., czyli każdy element ma znaczenie. Oczywiście dla zapracowanych istnieje możliwość kupna gotowych zestawów, ponieważ ich przygotowanie jest bardzo czasochłonne.

Ozoni (jap. おぞに)

Tradycyjna zupa z mochi (japońskie kluski lub ciasteczka robione z bardzo klejącego ryżu,
są wręcz niebezpieczne).

Nanakusagayu (jap. 七草粥)

Kleik ryżowy z dodatkiem 7 ziół, które mają chronić przed chorobami. Należy go zjeść
7 stycznia, aby zapewnić sobie zdrowie na cały rok.

 

Prezenty i zabawa:

Fukubukuro (jap. 福袋) – torba z niespodzianką

W wielu sklepach na początku roku można zakupić torby z niespodzianką, w których znajdują się ubrania, czy też sprzęt elektroniczny. Czasami zdarza się, że producent napisze, co jest
w środku, ale zwykle jest to niespodzianka. Japończycy uwielbiają tę nutkę tajemniczości

Otoshidama (jap. お年玉) – prezent noworoczny dla dzieci

W pierwszy dzień roku wręczą się dzieciom podarki – pieniądze zapakowane w specjalnie przeznaczone do tego koperty – otoshidamabukuro (jap. お年玉袋). Nie tylko własnym dzieciom daje się prezent, ale również dzieciom z zaprzyjaźnionych rodzin.

 

Tradycyjne noworoczne gry

Hanetsuki (jap. 羽根つき)

Rodzaj japońskiego badmintona (odbijanie paletką specjalnej lotki)

Takoage (jap. 凧上げ)

Puszczanie latawców.

Karuta (jap. かるた)

Gra karciana, w której należy połączyć w pary 200 kart, zawierających zdjęcia postaci historycznych, rysunki kwiatów, fragmenty poematów czy przysłów japońskich. Sędzia np. odczytuje fragment przysłowia, a zawodnicy muszą znaleźć jego dokończenie
na karcie. Znajomość tej gry świadczy o wykształceniu i wiedzy.

 

皆さん、よいお年をお迎えください。

Szczęśliwego Nowego Roku!