Angielski - ciekawostkiMartin Luther King

Martin Luther King zalicza się do grona osób, które zapisały się na kartach historii Stanów Zjednoczonych. Jego imię zna każdy. Jego postać jest więc łatwo rozpoznawalna dla innych. Aby upamiętnić jego postać, w trzeci poniedziałek stycznia, czyli w okolicach urodzin Kinga, w Stanach Zjednoczonych obchodzi się Dzień Martina Luthera Kinga.

Notka biograficzna

Martin Luther King junior urodził się 15 stycznia 1929 roku w Atlancie. Jego ojcem był Martin Luther Kinga senior, a matką – Alberty Williams. Jego ojciec przejął zbór po teściu, a matka była córką pastora. Pochodził więc z rodziny o tradycjach religijnych. Miał starszą siostrę Willie Christine oraz młodszego brata Alfreda Daniela Williamsa. Martin Luther King junior jako dziecko należał do chóru kościelnego. Później pobierał nauki w szkole publicznej, a następnie w szkole eksperymentalnej przy Atlanta University. W 1944 roku wpisał się na listę studentów Morehouse College. Dyrektorem ów szkoły był Benjamin Mays. Mays spotkał się z Mahatmą Gandhim. Miało to ogromny wpływ na Kinga oraz innych uczęszczających do Morehouse College. W 1946 roku Martin Luther King junior wysłał list do „Atlanta Constitution”. Powodem było zabójstwo trojga czarnoskórych osób. Byli to: Snipes, weteran wojenny, oraz małżeństwo. W swoim liście postulował o równy dostęp do edukacji, opieki zdrowotnej, ochrony życia i pracy. Później Martin Luther King junior podjął decyzję o zostaniu pastorem. Został ordynowany 4 lutego 1948 roku. Trzy tygodnie później przyjęto go do Crozer Theological Seminary w Chester. King wyróżniał się bardzo dobrymi wynikami w nauce, o czym powiadomiono jego rodziców w liście od dziekana. Czasy seminarium to okres zauważania przez Kinga juniora nierówności społecznych. W tym czasie zapoznał się z dziełami Karla Marxa, Waltera Rauschenbuscha i Reinholda Niebhura. Interesował się również ruchem satjagraha, który propagował Mahatma Gandhi. To właśnie idea non violence Gandhiego miała znaczący wpływ na młodego pastora. W 1951 roku ukończył seminarium i rozpoczął studia doktoranckie z zakresu teologii na Boston University’s School of Theology. Jego praca doktorancka dotyczyła twórczości Paula Tilischa oraz Henry’ego Nelsona Wiemana. Obrona pracy miała miejsce w 1955 roku.

Segregacja rasowa w Stanach Zjednoczonych

Segregacja rasowa w Stanach Zjednoczonych to istotny element historii tego państwa. System ten był uregulowany w prawie amerykańskim w tak zwanych prawach Jima Crowa. Segregacja rasowa w Stanach Zjednoczonych trwała od zakończenia Wojny Secesyjnej aż do lat 60. XX wieku. Ta polityka obowiązywała głównie w południowych stanach, ale nie tylko. Przykładem dyskryminacji rasowej były oddzielne szkoły dla ludzi białych i czarnych. Ponadto, nie mogli oni korzystać z tych samych toalet publicznych czy ławek w parkach. Innym przykładem segregacji rasowej w społeczeństwie amerykańskim były oddzielne pociągi dla osób białoskórych i czarnoskórych. To samo miało miejsce w restauracjach. Zabronione było zawieranie małżeństw między osobami o różnych kolorach skóry. Po 1945 roku czarnoskórzy Amerykanie zaczęli sprzeciwiać się polityce segregacji rasowej. Pierwsze kroki w tej sprawie podjął prezydent Henry Truman. 26 lipca 1948 roku podpisał tak zwany Executive Order 9981. Dokument ten zakończył politykę segregacji rasowej w siłach zbrojnych Stanów Zjednoczonych. Do podjęcia ów decyzji przyczynił się sukces grupy lotniczej, w której skład wchodzili jedynie czarnoskórzy obywatele USA. Do zakończenia zinstytucjonalizowanej dyskryminacji rasowej przyczynili się aktywiści społeczni, tacy jak Rosa Parks i Martin Luther King. Działali od zakończenia II wojny światowej do przyjęcia Voting Rights Act i Civil Right Act. Voting Rights Act jest to ustawa o prawie do głosowania, a Civil Rights Act – ustawa o prawach obywatelskich. Obie ustawy przyjął Lyndon Johnson 3 lipca 1964 roku. Działania aktywistów zmierzające ku zniesieniu nierówności społecznej często miały charakter nieposłuszeństwa obywatelskiego. Łamano wówczas ustalone zasady, takie jak siadanie na miejscach dla osób białych czy zajmowanie ich miejsc w restauracjach.

Działalność

Martin Luther King nie był obojętny na los osób czarnoskórych w USA w połowie XX wieku. Jako pastor w Montgomery w Alabamie w 1955 roku namawiał czarnoskórych Amerykanów na bojkot komunikacji miejskiej. Wcześniej w tym samym roku Rosa Parks sprzeciwiła się ówczesnym przepisom nie ustępując miejsca w autobusie osobie białoskórej. W międzyczasie King został liderem Montgomery Improvement Association. Próbowano wielokrotnie uśmiercić Kinga, na przykład, wrzucając bombę do jego domu. Jako pastor głosił kazania, w których często przywoływał postać Gandhiego, dzięki któremu Indie stały się niepodległym państwem. 14 lutego 1957 roku został pierwszym przewodniczącym nowo powołanej SCLC (Konferencja Przywódców Chrześcijańskich Południa). Jesienią 1958 roku został dźgnięty nożem w pierś, ale ostrze nieznacznie ominęło serce, więc udało się uratować Kinga. W lutym 1959 roku udał się do Delhi na zaproszenie Jawaharlala Nehru, premiera Indii. W Delhi spotkał się z politykami oraz współpracownikami Gandhiego. Następnie udał się do Ziemi Świętej i powrócił do Stanów Zjednoczonych. 29 listopada zrezygnował z funkcji pastora w parafii Deuter Avenue. Wrócił z rodziną do Atlanty, gdzie zaczął pracować u swojego ojca.

Atlanta

25 czerwca 1960 roku poparł kandydaturę Johna F. Kennedy’ego na stanowisko prezydenta Stanów Zjednoczonych, mimo że większość czarnoskórych mieszkańców USA popierała republikanów, a John F. Kennedy był przedstawicielem demokratów. Wynikało to z faktu, że z Partii Republikańskiej wywodził się Abraham Lincoln, który zniósł niewolnictwo. W 1960 roku został aresztowany za udział w proteście sit-ins. To wydarzenie rozpoczęło proces znoszenia segregacji rasowej w miejscach publicznych. Pastora skazano również na 4 miesiące więzienia za jazdę bez ważnego prawa jazdy. Karę odbył w Reidsville, gdzie przeżył załamanie nerwowe. W jego sprawie interweniowali John i Robert Kennedy, dzięki którym karę zmieniono na karę grzywny w wysokości 2000 dolarów. Pod koniec lutego 1961 roku wrócił do Montgomery, ponieważ był oskarżony o niewłaściwe rozliczenia podatkowe. Ostatecznie został uniewinniony. W tym też czasie dużo podróżował samemu. W październiku 1962 roku namawiał prokuratora generalnego i prezydenta, aby podpisali nową Proklamację Emancypacji.

Ruch Albany

15 grudnia 1961 roku Martin Luther King jako pastor pojechał do Albany, aby wygłosić okolicznościowe kazanie. Jesienią tego samego roku zaczął się tam tworzyć ruch zachęcający osoby czarnoskóre, aby zapisywały się na listy wyborcze. Celem tego ruchu była aktywizacja młodzieży w walce o desegregację w miejscach publicznych i o przyznaniu im praw wyborczych. 1 listopada zniesiono segregację na dworcach autobusowych. Jednakże działania Kinga i ruchu Albany nie powiodły się.

Birmingham

Wiosną 1963 roku w Birmingham w Alabamie King walczył o zniesienie segregacji rasowej w lokalach gastronomicznych i przy zatrudnieniu pracowników. Akcja ta przyciągnęła zainteresowanie całego kraju. Policja skierowała na demonstrantów psy i węże strażackie. King i setki uczniów zostali uwięzieni. Co więcej, nie wszyscy czarnoskórzy klerycy z Birmingham popierali działania Kinga, a białoskórzy – sprzeciwiali mu się i nawoływali Afroamerykanów do niepopierania demonstracji. W więzieniu King napisał list, w którym opisał swoją filozofię niestosowania przemocy.

Marsz na Waszyngton

Jednym z najważniejszych działań Kinga był udział w marszu na Waszyngton, który odbył się 28 sierpnia 1963 roku. Właśnie wtedy wygłosił swoją najbardziej znaną mową – „I Have a Dream”. Podkreślił w niej swoją wiarę w to, że wszyscy ludzie kiedyś będą braćmi. W rezultacie w 1964 roku wydano Civil Right Act, który zniósł dyskryminację rasową w miejscach publicznych.

Późniejsze lata

Magazyn „Times” w 1963 roku uznał go za człowieka roku. W 1964 roku został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla. Mimo tych nagród, Martin Luther King kontynuował swoją działalność na rzecz praw człowieka, między innymi w Selmie i Chicago. Jego dalsza działalność została przerwana 4 kwietnia 1968 roku, kiedy to został zamordowany przez swoich przeciwników politycznych w Memphis w Tennessee. Miał tam wspierać strajk pracowników sanitarnych. Zginął od pocisku snajpera, którym okazał się James Earl Ray. Do winy przyznał się 10 marca 1969 roku. Raya skazano na 99 lat więzienia.

Dzień Martina Luthera Kinga

Jak już zostało wcześniej wspomniane, w trzeci poniedziałek stycznia w Stanach Zjednoczonych obchodzi się Dzień Martina Luthera Kinga. Jest to święto federalne. Pomysł uczczenia pamięci Kinga pojawił się krótko po jego śmierci. Już w 1970 roku niektóre stany i miasta ustanowiły jego urodziny (15 stycznia) świętem. W Kongresie pomysł pojawił się już w 1968 roku, ale dopiero w 1983 roku udało się formalnie ustanowić trzeci poniedziałek stycznia Dniem Martina Luthera Kinga. Pierwsze obchody światowe datuje się na rok 1986 rok. Tego dnia odbywają się liczne marsze, parady i przemówienia aktywistów społecznych i liderów politycznych.